Resekcja wierzchołka korzenia zęba to zaawansowany zabieg stomatologiczny, który stanowi ratunek dla zęba w przypadku poważnych problemów zdrowotnych, zwłaszcza kiedy inne metody leczenia, takie jak leczenie kanałowe, nie przynoszą efektów. Jest to procedura wykonywana przez specjalistów chirurgii stomatologicznej, która ma na celu usunięcie zainfekowanej tkanki w okolicach wierzchołka korzenia zęba i zapobieganie dalszemu rozprzestrzenianiu się stanów zapalnych. 

W tym artykule szczegółowo omówimy, czym jest resekcja wierzchołka korzenia, jakie są wskazania do jej wykonania, jak przebiega zabieg i co warto wiedzieć na temat rekonwalescencji oraz możliwych powikłań.

Resekcja wierzchołka korzenia – na czym polega?

Resekcja wierzchołka korzenia, znana także jako apikotomia, to zabieg chirurgiczny, który polega na usunięciu wierzchołka korzenia zęba oraz zmienionych chorobowo tkanek okołowierzchołkowych. Zabieg ten przeprowadza się w sytuacjach, gdy leczenie kanałowe nie przynosi oczekiwanych rezultatów lub gdy nie można przeprowadzić ponownego leczenia kanałowego ze względu na zmiany w strukturze kanałów zęba. W wielu przypadkach zabieg resekcji korzenia jest jedyną alternatywą dla usunięcia zęba, co sprawia, że jest to istotna opcja w zachowaniu naturalnego uzębienia pacjenta.

Główne cele resekcji to:

• Usunięcie zainfekowanej tkanki okołowierzchołkowej.
• Ochrona zdrowych tkanek przed dalszym rozprzestrzenianiem się infekcji.
• Zahamowanie rozwoju zmian zapalnych, które mogą prowadzić do utraty zęba.

Wskazania do resekcji korzenia zęba 

Decyzję o przeprowadzeniu resekcji wierzchołka korzenia zęba podejmuje stomatolog na podstawie stanu zdrowia pacjenta i zaawansowania zmian w tkankach zęba. Resekcja korzenia jest wykonywana głównie w przypadku:

• Nawracających infekcji po leczeniu kanałowym – kiedy pomimo prawidłowo wykonanego leczenia kanałowego, pacjent nadal odczuwa dolegliwości bólowe lub pojawia się stan zapalny.
• Niedrożności kanału korzeniowego – szczególnie w przypadku bardzo zakrzywionych lub zwapnionych kanałów korzeniowych, które uniemożliwiają stomatologowi prawidłowe oczyszczenie i wypełnienie kanału.
• Złamania lub uszkodzenia narzędzi endodontycznych – jeśli podczas leczenia kanałowego dojdzie do złamania narzędzia w kanale zęba, co utrudnia lub uniemożliwia jego usunięcie, zabieg resekcji może być jedyną szansą na uratowanie zęba.
• Rozległe zmiany zapalne i torbiele – kiedy w okolicy korzenia zęba rozwijają się duże torbiele lub inne zmiany zapalne, które nie reagują na standardowe leczenie.
• Uszkodzenia korzeni – w sytuacji, gdy doszło do złamania korzenia zęba, a leczenie kanałowe nie jest w stanie naprawić uszkodzenia.

Jakie są przeciwwskazania do resekcji dla pacjentów

Bezwzględne przeciwwskazania

1. Zmiany zapalne obejmujące więcej niż 1/3 długości korzenia – w takim przypadku zabieg może być nieskuteczny, a ząb narażony na dalsze powikłania.
2. Pęknięcie korzenia na całej jego długości – jeśli korzeń jest uszkodzony wzdłuż, resekcja nie przyniesie rezultatów, ponieważ bakterie będą mogły łatwo wnikać w uszkodzone tkanki.
3. Zły stan ogólny pacjenta – niektóre choroby ogólnoustrojowe mogą wykluczać możliwość przeprowadzenia zabiegu, np. niektóre schorzenia układu sercowo-naczyniowego lub niewydolność narządów.
4. Zaawansowana paradontoza – jeśli przyzębie pacjenta jest w bardzo złym stanie, wykonanie resekcji może być ryzykowne.

Względne przeciwwskazania

1. Pierwszy trymestr ciąży – choć zabieg resekcji korzenia nie jest przeciwwskazany w późniejszych etapach ciąży, w pierwszym trymestrze zaleca się unikanie wszelkich zabiegów chirurgicznych, o ile nie są absolutnie konieczne.
2. Stany zapalne jamy ustnej i górnych dróg oddechowych – aktywne infekcje mogą zwiększać ryzyko komplikacji po zabiegu.
3. Zaburzenia krzepnięcia krwi – osoby z problemami z krzepliwością krwi mogą być narażone na nadmierne krwawienie w trakcie lub po zabiegu.
4. Cukrzyca – pacjenci z niekontrolowaną cukrzycą mają większe ryzyko powikłań i trudności z gojeniem się ran.
5. Nadciśnienie tętnicze – wysokie ciśnienie krwi może wpłynąć na bezpieczeństwo zabiegu i proces rekonwalescencji.
6. Choroby tarczycy – niektóre schorzenia tarczycy mogą wpływać na ryzyko związane z przeprowadzaniem zabiegów chirurgicznych.
7. Niewydolność nerek – pacjenci z zaawansowaną niewydolnością nerek mogą mieć trudności z eliminacją toksyn po zabiegu i są bardziej narażeni na infekcje.
8. Aktywna infekcja przyzębia – w przypadku zaawansowanych infekcji w jamie ustnej, zabieg może być ryzykowny i wymaga wcześniejszego leczenia.

Jak przebiega zabieg resekcji wierzchołka korzenia?

Resekcja wierzchołka korzenia to precyzyjna procedura chirurgiczna, która wymaga odpowiedniego przygotowania pacjenta i stomatologa. Przed zabiegiem przeprowadza się szczegółową diagnostykę, w tym zdjęcie rentgenowskie lub tomografię komputerową, aby dokładnie ocenić stan korzenia i okolicznych tkanek.

Zabieg resekcji korzenia zęba przeprowadza się w kilku etapach:

1. Znieczulenie miejscowe – aby pacjent nie odczuwał bólu podczas zabiegu, stomatolog aplikuje znieczulenie miejscowe. W przypadku bardziej skomplikowanych przypadków możliwe jest również zastosowanie znieczulenia ogólnego.
2. Nacięcie dziąsła i odsłonięcie korzenia – chirurg wykonuje nacięcie tkanek miękkich wokół zęba, a następnie tworzy otwór w kości, aby uzyskać dostęp do wierzchołka korzenia.
3. Usunięcie zainfekowanej tkanki – po odsłonięciu korzenia, chirurg usuwa zmieniony chorobowo fragment korzenia oraz tkanki okołowierzchołkowe, które są objęte stanem zapalnym.
4. Zabezpieczenie wierzchołka korzenia – po oczyszczeniu miejsca zabiegowego, wierzchołek korzenia zostaje uszczelniony specjalnym materiałem, najczęściej cementem MTA, który zapobiega ponownemu wnikaniu bakterii do kanału korzeniowego.
5. Zamknięcie rany i założenie szwów – po zakończeniu zabiegu miejsce resekcji jest uzupełniane materiałem kościozastępczym, a rana zamykana szwami.

Zabieg trwa zazwyczaj około 60 minut, jednak w zależności od stopnia skomplikowania przypadku, czas ten może się wydłużyć.

Czy zabieg resekcji wierzchołka korzenia boli?

Pacjenci często obawiają się bólu związanego z zabiegiem chirurgicznym, jednak resekcja korzenia wykonywana jest w znieczuleniu miejscowym, co sprawia, że sam zabieg jest bezbolesny. Po ustąpieniu działania znieczulenia, pacjent może odczuwać ból i dyskomfort, które są typowe po interwencjach chirurgicznych. W takim przypadku zaleca się stosowanie środków przeciwbólowych dostępnych bez recepty, takich jak ibuprofen lub paracetamol.

Rekonwalescencja po zabiegu resekcji korzenia zęba

Okres rekonwalescencji po resekcji wierzchołka korzenia zależy od indywidualnych czynników, takich jak stan zdrowia pacjenta i rozległość zabiegu. Najczęstsze dolegliwości pozabiegowe to:

• Opuchlizna i ból – mogą pojawić się kilka godzin po zabiegu, dlatego zaleca się stosowanie zimnych okładów na operowaną okolicę.
• Krwawienie – jest normalną reakcją organizmu po zabiegu chirurgicznym i zazwyczaj ustępuje w ciągu kilku dni.
• Trudności w żuciu – pacjent powinien unikać spożywania twardych pokarmów przez kilka dni po zabiegu, aby nie podrażniać miejsca operacji.

Zaleca się również unikanie wysiłku fizycznego, stosowanie zimnych kompresów na policzek oraz spożywanie miękkich i płynnych pokarmów. Pełne wygojenie tkanek kostnych może trwać kilka miesięcy, jednak większość objawów ustępuje już po tygodniu.

Powikłania po resekcji wierzchołka korzenia zęba

Mimo że zabieg resekcji wierzchołka korzenia zęba jest stosunkowo bezpieczny, jak każda procedura chirurgiczna, wiąże się z pewnym ryzykiem powikłań. Do najczęstszych komplikacji należą:

• Nawrót stanu zapalnego – w niektórych przypadkach infekcja może powrócić, co wymaga dalszego leczenia.
• Uszkodzenie sąsiednich struktur – istnieje ryzyko uszkodzenia sąsiednich zębów lub nerwów, co może prowadzić do problemów z czuciem.
• Niepełne wygojenie rany – czasem gojenie tkanek może trwać dłużej niż oczekiwano, co wymaga dalszej obserwacji przez stomatologa.

Resekcja korzenia – czy warto ją wykonać?

Resekcja wierzchołka korzenia to skuteczna metoda ratowania zębów, które w przeciwnym razie musiałyby zostać usunięte. Dzięki zaawansowanym technikom chirurgicznym oraz zastosowaniu nowoczesnych materiałów, takich jak cement MTA, zabieg ten ma wysoką skuteczność i pozwala na długotrwałe utrzymanie naturalnych zębów w jamie ustnej. W porównaniu do usunięcia zęba i zastąpienia go protezą resekcja korzenia jest bardziej komfortowa dla pacjenta i zapewnia lepsze warunki zgryzowe.

Zabieg warto rozważyć w przypadkach, kiedy inne metody leczenia zawiodły, a pacjent chce zachować naturalne uzębienie. Koszt resekcji korzenia wynosi zazwyczaj kilka setek złotych, jednak jest to inwestycja w długotrwałe zdrowie jamy ustnej i uniknięcie poważniejszych powikłań.

lek. stom. Agnieszka Zmyslowska

Ukończyła studia na Wydziale Stomatologii Akademii Medycznej w Lublinie. Specjalizuje się w endodoncji mikroskopowej, stomatologii zachowawczej i w estetycznych odbudowach zębów oraz chirurgii stomatologicznej. W swojej codziennej pracy kieruje się zasadami stomatologii minimalnie inwazyjne. Wykorzystuje wiedzę zdobytą na licznych kursach i szkoleniach, tak, by zagwarantować najwyższy poziom przeprowadzanych zabiegów. Ważne jest dla niej aby efekty leczenia były zarówno estetyczne jak i trwałe, a pacjent mógł cieszyć się zdrowym i pięknym uśmiechem przez długi czas.